Nauka grzeczności

Grzeczność i dobre wychowanie

Maria Montessori prezentuje lekcje Grzeczności i Wdzięku wraz z lekcjami życia praktycznego. Oczywiście, jest to zrozumiałe, ponieważ umiejętności społeczne pomagają w płynnym funkcjonowaniu społeczeństwa i powinny wypływać z potrzeby serca.
Ćwiczenia Grzeczności i Wdzięku są szczególnie istotne w zachowywaniu kultury różnych narodów, w których znana jest metoda Montessori. Obyczaje krajów, do których
przynosimy tę metodę, powinny być zachowane, nie należy importować wzorów z innych kultur. Odnosi się to do wszystkich ćwiczeń życia codziennego. To są dwa obszary, w których musimy bardzo się starać zachować to, co najlepsze w światowej kulturze.
W wieku pomiędzy 2,5 – 6 lat, dziecko jest w fazie sensytywnej uczenia się dobrych manier. Montessori twierdzi, że „mistrz ceremonii na wielkim dworze nie jest bardziej uważny i uważający” w kwestii odpowiedniego sposobu robienia różnych rzeczy.
Maria Montessori podkreśla również, że jeśli pozostawimy uczenie Grzeczności i Wdzięku na później, dziecko nie będzie już przejawiać spontanicznego i szczególnego zainteresowania.
Na początku powstawania grupy istnieje konieczność koncentrowania się na ćwiczeniach grzeczności i wdzięku tak, jak na ćwiczeniach życia codziennego, aby ustalić to, co Maria Montessori nazywała „odpowiednią harmonią” między dziećmi, a ich otoczeniem.
Podstawową kwestią jest to, że dzieci nie powinny nigdy być namawiane do uprzejmych zachowań ani karcone, jeśli o nich zapomną, ale powinny wiedzieć, jak wykonać daną czynność w razie potrzeby.
Instrukcje dotyczące grzeczności są przekazywane na przestrzeni czasu i powinny obejmować
następujące rzeczy:

• Jak odpowiednio siadać i wstawać
• Jak witać osoby, używając odpowiednich określeń
• Jak przepraszać przechodząc przed kimś
• Jak przerywać w miarę potrzeby rozmowę
• Jak zamykać i otwierać drzwi
• Jak podawać drugiej osobie przedmioty, szczególnie przedmioty ostre takie jak: nożyczki lub nóż

PRZYKŁAD
Przedstawiamy przykładową lekcję, którą należy prezentować w miarę potrzeb lub okazji. Lekcje te są prowadzone grupowo na przestrzeni czasu i Nauczyciel powinien cały czas zdawać sobie sprawę, że jest to faza sensytywna dla Grzeczności i Wdzięku. Nauczyciel zaprasza dwoje dzieci, by przedstawiły lekcję wraz z nią. „Jaś Nowak i Ania Kowalska nie znają się, więc uprzejme z mojej strony będzie przedstawienie ich sobie.” Nauczyciel odwraca się do dziewczynki i mówi:
„Aniu, to jest Jaś Nowak.” Odwraca się do Jasia: „Jasiu, to jest Ania Kowalska.” Może powiedzieć do dzieci: „Wiecie już jak się witać, więc może chcielibyście to zrobić.” Dzieci podają sobie ręce i mówią: „Cześć”.
Nauczyciel następnie pyta dzieci: „Czy ktoś z was chciałby przedstawić sobie dwoje kolegów? Będziemy udawać, że się nie znają.” Można też powiedzieć: „Przyprowadziłeś ze sobą kolegę, którego nie znam. Przyprowadzasz, więc kolegę do mnie, aby go przedstawić. ‘Pani Joanno, to jest mój kolega Tomek. Tomku, to jest moja Nauczycielka, Pani Alicja. ’” Każde dziecko, które chce poćwiczyć, może podejść i to zrobić.
Maria Montessori mówiła, że dzięki tym ćwiczeniom pomagamy dziecku, umieszczając w otoczeniu “motywy aktywności”, których celem jest zaspokojenie potrzeb w fazie sensytywnej, przez którą przechodzi dziecko. Dziecko nie tylko jest zainteresowane tymi celowymi zachowaniami, ale jest wyposażone w umiejętności społeczne, które z właściwymi temu okresowi rozwojowemu łatwością i spontanicznością stają się nawykami.

PRZEDSTAWIANIE SIEBIE I INNEJ OSOBY

przedstawianie siebie, i nowej koleżanki: „Ja jestem Ala a Ty jak masz na imię?”

Grupa dzieci i nauczyciel spotykają się przy wejściu do sali.

• Nauczyciel przedstawia dwójkę dzieci, gdzie jedno z dzieci jest nową koleżanką.
• Nauczyciel przedstawia dzieci pokazując gestem: „Maćku to jest Zosia która jest naszą nową koleżanką, a to jest Twój nowy kolega który ma na imię Maciek”. • Natalia przedstawia się słowami: „Ja jestem Zosia, a Ty jak masz na imię?”
• Franek odpowiada: „Ja mam na imię Maciek”
• Dzieci powtarzają zabawę i utrwalają sobie zwroty: „Ja jestem Zosia, a Ty jak masz na imię?”
  Bardzo ważny jest kontakt wzrokowy przy zastosowaniu zwrotów grzecznościowych.

PRZYWITANIE SIĘ I POŻEGNANIE SIĘ

Początek i koniec dnia w przedszkolu, dzieci witają się przychodząc do przedszkola lub gdy idą do domu żegnają się.

• Na początku każdego dnia dzieci witają się z każdym dzieckiem ściskając sobie ręce:
  „Dzień dobry Wiktorio” ….Dzień dobry Marysiu”
• Na początku każdego dnia dzieci witają się z Nauczycielem ściskając sobie ręce : „Dzień dobry Pani Iwonko”
• Kiedy dziecko idzie do domu, żegna się z każdym dzieckiem ściskając sobie ręce: „Do widzenia Maju”,… Do widzenia Julia”.
• Kiedy dziecko idzie do domu, żegna się z Nauczycielem ściskając sobie ręce:
  „Do widzenia Pani Iwonko”
• Dzieci powtarzają zabawę i utrwalają sobie zwroty: „Dzień dobry Wiktorio” ….Dzień dobry Marysiu” !
  Bardzo ważny jest kontakt wzrokowy przy zastosowaniu zwrotów grzecznościowych.

PROŚBA O POŻYCZENIE CZEGOŚ

• Poznanie zwrotu grzecznościowego: „Czy możesz pożyczyć mi …..?” !
  Grupa dzieci i nauczyciel siedzą naprzeciwko siebie, aby mieć dobry kontakt wzrokowy
  Julia pyta Tymka wyraźnie i cicho patrząc mu w oczy: „Tymku czy możesz pożyczyć mi   Twoją kredkę?”
• Tymek wręcza Julii pudełko z kredkami i mówi: „Proszę Julia wybierz sobie którą     chcesz”
• Julia odpowiada: „Dziękuję”
• Dzieci powtarzają zabawę i utrwalają sobie zwroty: „Czy możesz pożyczyć mi Twoją kredkę?”.. „Proszę”… „Dziękuję” !
  Bardzo ważny jest kontakt wzrokowy przy zastosowaniu zwrotów grzecznościowych.

PROSZENIE O POMOC

Poznanie zwrotu grzecznościowego: „Czy możesz mi pomóc?”

• Emilka niesie wiadro, i pyta Aleksa cicho: „Aleks czy możesz mi pomóc przenieść to wiadro?”
• Aleks pomaga Emilce nieść wiadro i mówi: „Proszę bardzo Emilko, chętnie”
• Julka odpowiada patrząc w oczy: „Dziękuję Aleks.”
• Dzieci powtarzają zabawę i utrwalają sobie zwroty: „Czy możesz mi pomóc przenieść to wiadro?”… „Proszę bardzo, chętnie”… „Dziękuję.”
  Bardzo ważny jest kontakt wzrokowy przy zastosowaniu zwrotów grzecznościowych.

CZY MOGĘ….?

Poznanie zwrotu grzecznościowego: „Czy mogę,”…”czy możesz mi pozwolić? “

• Julka podchodzi do Emilki i pyta, czy może popatrzeć na jej pracę: „Emilko, czy mogę popatrzeć na Twoją pracę?”
• Jeżeli Emilka odpowie: „tak”, to Julka cicho siada obok pracującej Emilki starając się jej nie przeszkadzać.
• Dzieci powtarzają zabawę i utrwalają sobie zwroty: „Emilko…Szymku , czy mogę popatrzeć na Twoją pracę?”
  Bardzo ważny jest kontakt wzrokowy przy zastosowaniu zwrotów grzecznościowych.

MÓWIENIE „PRZEPRASZAM”

Poznanie zwrotu grzecznościowego: „przepraszam”,… „przepraszam czy mogę przejść”… „przepraszam czy nie przeszkadzam”…

• Ida podchodzi do grupy siedzących dzieci i przyglądając się sprawdza czy uda się jej przejść.
• Ida stwierdza, że nie ma wystarczająco dużo miejsca i mówi: „Przepraszam, czy Wam nie przeszkadzam bo chciałabym przejść” lub „Przepraszam Was czy mogę przejść”.
• Dzieci robią miejsce Idzie i odpowiadają: „Proszę możesz przejść”.
• Ida odpowiada: „Dziękuję”
• Dzieci powtarzają zabawę i utrwalają sobie zwroty:
  „Przepraszam czy Wam nie przeszkadzam bo chciałabym przejść “.    „Przepraszam czy mogę przejść”,.. „Dziękuję”,.. „Proszę”.
  !
  Bardzo ważny jest kontakt wzrokowy przy zastosowaniu zwrotów grzecznościowych

ZACHOWANIE PRZY STOLE
Przykład 1.

Poznanie zwrotów grzecznościowych: „proszę poczęstuj się i nałóż sobie”,…”czy zechciałbyś spróbować”…, „Nie dziękuję dam sobie radę” lub „proszę pomóż mi”.
Nauczyciel (podając) przysuwając półmiski z obiadem do Julii mówi: „proszę poczęstuj się i nałóż sobie na talerz”,

• Julia odpowiada: „Dziękuję”
• Jeżeli Julia ma trudności w nałożeniu sobie na talerz nauczyciel pyta: „czy mam Ci pomóc”,
• Julia odpowiada: „Nie dziękuję dam sobie radę” lub „proszę pomóż mi”.
  Bardzo ważny jest kontakt wzrokowy przy zastosowaniu zwrotów grzecznościowych.

ZACHOWANIE PRZY STOLE
Przykład 2.

• Poznanie zwrotów grzecznościowych: “…„Proszę przysuń mi bliżej”…., „Bardzo chętnie, proszę”
  Maciek prosi Szymona o podanie mu bliżej półmisków: „Proszę pomóż mi przysunąć bliżej półmiski”,
• Szymon odpowiada: „Chętnie, proszę bardzo” • Maciek odpowiada: „Dziękuję Ci “.
  !
  Bardzo ważny jest kontakt wzrokowy przy zastosowaniu zwrotów grzecznościowych

ZACHOWANIE PRZY STOLE
Przykład 3.

Poznanie zwrotów grzecznościowych:
„Maju proszę poczęstuj się i nałóż sobie na talerz”,.. „Nie dziękuję dam sobie radę” lub „proszę pomóż mi”. …„ pomóż proszę przysunąć mi bliżej półmiski”.

Nauczyciel (podając) przysuwając półmiski z obiadem do Mai mówi: „Maju czy chciałbyś jeszcze dokładkę”,
• Maja odpowiada: „Dziękuję, chętnie” lub Dziękuję, nie jestem już głodna”. Dzieci powtarzają zabawę i utrwalają sobie zwroty: „Nie dziękuję dam sobie radę” lub „proszę pomóż mi”. …„ pomóż proszę przysunąć mi bliżej półmiski”.

Bardzo ważny jest kontakt wzrokowy przy zastosowaniu zwrotów grzecznościowych

STOLIK POKOJU
Rozwiązywanie konfliktu pomiędzy dziećmi.

• Mały biały stolik ustawiony w cichym miejscu Sali z wazonikiem i z kwiatkiem.
  Nauczyciel obserwuje narastający konflikt, przeszkadzający innym, zaprasza dzieci do stolika pokoju i do zajęcia miejsc po obu stronach stolika.
• Nauczyciel wprowadza zasadę, że tylko jedno dziecko na raz może trzymać wazonik z kwiatkiem i tylko to dziecko ma prawo mówić w danym momencie.
• Kiedy dzieci dojdą do porozumienia, nauczyciel pokazuje jak podać sobie ręce na znak zgody.
• Na początku nauczyciel pełni rolę mediatora i pomaga skłóconym dzieciom rozwiązać konflikt. W miarę jak dzieci nabiorą doświadczenia przestanie być potrzebny.

Bardzo ważny jest kontakt wzrokowy przy zastosowaniu zwrotów grzecznościowych.